Leysanovlar kabusu: “Meyvəli”dən Mil-Muğan çöllərinədək…

Daxili İşlər naziri, general-polkovnik Vilayət Eyvazovun apardığı islahatlar ölkə ictimaiyyəti tərəfindən müsbət qarşılanır. Bu islahatın Dövlət Yol Polisinə aid hissəsi isə xüsusilə təqdirəlayiqdir. Çünki cəmiyyətdə ən çox narazılıq doğuran məqamlardan biri məhz DYP-nin fəaliyyəti ilə bağlıdır. Bir müddət öncə nazirin Bakı şəhər Baş Dövlət Yol Polisi ilə bağlı gördüyü tədbirlər də bu gerçəklikdən irəli gəlirdi. Ancaq təəssüflər olsun ki, DYP sistemində yeni təyinatların hamısı ümidverici deyil. Bu sırada təxminən altı ay əvvəl Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin Qeydiyyat-İmtahan İdarəsinin rəis müavini vəzifəsinə təyin olunan polkovnik-leytenant Leysanov Afiyyədin Bahəddin oğlu xüsusilə diqqət çəkir. Bu təyinata qədər A. Leysanovun adı mətbuatda bir çox qalmaqallı məsələlərlə bağlı hallanıb. Daha çox “nömrə biznesinin kralı” kimi tanınan Afiyəddin Leysano haqqında mətbuatda yer alan və rəsmən təkzib olunmayan məlumatları cumhuriyyet.az olaraq diqqətinizə çatdırırıq.

Yerli media üzərəndən apardığımız araşdırmalar nəticəsində əldə etdiyimiz məlumatlara görə Afiyəddin Leysanov hələ 90-cı ilin sonlarında Səlyan rayon icra Hakimiyyəti başçısının müavını olmuş, daha sonra uzun müddət Səlyan rayonunda Pambıq zavodunun direktoru işləmiş Bahəddin Leysanovun oğludur. Bahəddin Leysanovun bu rayonda iki yanacaqdoldurma məntəqəsi,”Salyan-Pambıq”Açıq Tipli Səhmdar Cəmiyyəti, eyni zamanda Neftçala, Salyan, Şirvan, Sabirabad və Biləsuvar Pambıq Zavodlarının səhmlərinin 50% nə sahibdir. Məlumatlarda Bahəddin Leysanovun adıçəkilən rayonlarda minlərlə hektar ərazisi olduğu halda vətəndaşların halal torpaqlarını da ələ keçirib və müxtəlif kəndlərdən olan sakinlər onun bu əməlləri ucbatından torpaq üzünə həsrət qaldıqlarını bildirirlər.B.Leysanovun bu kimi qanunsuz yollarla qazandığı pullar hesabına Bakının müxtəlif yerlərində onlarla mülkü olduğu da bıldırilır.

Cənub bölgəsinin pambıq “baronu” Bahəddin Leysanov kimdir?

Leysanov Bahəddin Dəyyan oğlu Masallı rayonunda doğulub. O zamankı İnşaat institutunu bitirib və Neftçalaya təyinat alıb. Həmin vaxt Neftçala rayonunun Aşağı Qaramanlı kəndində inşa olunan Pambıq zavodunda “prorab” olaraq əmək fəaliyyətinə başlayıb. Həddindən artıq xoşqılıqlı adam olan Leysanov həmin dönəmdə təkcə Neftçalada deyil, bütün Azərbaycanda nüfuzlu şəxs kimi tanınan, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Nuruş Əliyevin qılığına girib və bir müddət sonra məhz Nuruş Əliyevin köməyi ilə Neftçala Pambıq Zavodunun müdiri təyin olunub. Və gənc Leysanovun əvvəl Neftçalaya, sonra isə bütün cənub bölgəsinə sirayət edən hakimiyyəti başlayıb. 80-ci illərin əvvəlindən başlayaraq o, Neftçalada artıq qeyri-rəsmi milyoner olaraq tanınınrdı. Onunla bağlı yerli mediada yayılan məlumatlara istinadən cumhuriyyet.az bildirir ki, Xalq Cəbhəsi dönəmində yeni hakimiyyətlə də asanlıqla dil tapan Leysanov (cənub bölgəsində onu hamı soyadı ilə tanıyır) yeni hakimiyyətə gələn gənc cəbhəçilərə rüşvətin dadını tanıtdırır və pulun nə qədər şirin daddığını onlara əyani olaraq göstərir. 1993-cü ildə cəbhəçilərə arxa çevirən Leysanov yeni azərbaycanlıların düşərgəsində yer alır.

Kolxozlarından ləğvindən sonra pambıqçılığın tam iflas etməsi ilə hamı düşünür ki, Leysanovun erası bitir. Lakin bu heç də olmur. Leysanov kolxozların ləğvindən sonra Neftçalada torpaqları ələ keçirməyə başlayır. Bir ildən sonra bəlli olur ki, Neftçalada əkinə yararlı bütün bələdiyyə və dövlət torpaqları, o cümlədən geniş örüş sahələrinin yarıdan çoxu 99 illik müqavilə ilə Leysanova verilib. Həmin torpaqlar hələ də Leysanovun mülkiyyəti altındadır. Lakin Leysanov təkcə Neftçala ilə kifayətlənmir. Bu gün Salyan rayonunun bələdiyyə və dövlət torpaqlarının yarısından çoxu Qərib Məmmədovun verdiyi şəhadətnamələrə əsasən 99 illik müddətdə onun mülkiyyətindədir.

Düşünməyin ki, Leysanov Salyan və Neftçala rayonları ilə kifayətlənib. Xeyr bu belə deyil. Leysanov Biləsuvar, Cəlilabad, Masallı rayonlarında da minlərlə hektar torpağı özünüküləşdirib. Daha əvvəl Neftçalada dostluq münasibətləri qurduğu Taleh Qaraşov həmçinin Lənkəranda da ona ayrıcalıq saxlayır. Bundan başqa Leysanovun əli Sabirabada və İmişliyə qədər də uzanıb.

Eyni zamanda Bahəddin Leysanov Neftçala, Salyan, Şirvan, Sabirabad və Biləsuvar Pambıq Zavodlarının səhmlərinin 50 faizdən çoxuna sahibdir. Əslində bu pambıq zavodları bütövlükdə Leysanova məxsusdur. Çünki bu günə qədər Leysanov pambıq zavodlarının keçmiş işçilərinə məxsus olan səhmlərə görə bir qəpikdə olsun dividend ödəməyib. Zavodlar yenidən qurulsa da, son 20 il müddətində “ziyanla” işləyir. Hər halda Bahəddin Leysanov belə iddia edir.

O özünü “Don Karleona” kimi aparır

Cənab Leysanov 30 ildən artıqdır ki, cənub bölgəsinin pambıqçılıq rayonlarında hökmranlıq edir, buna baxmayaraq o, özünü kölgədə saxlamağı bacarır. O, cənub bölgəsində baş verən bütün prosseslərə müdaxilə edir, lakin bu hiss olunmur. Cənub bölgəsində Leysanovla bağlı apardığımız araşdırmada onu gördük ki, bu rayonların əhalisi Bahəddin Leysanovu özlərinin bir nömrəli istismarçısı olaraq görürlər. Lakin buna baxmayaraq heç kim ona qarşı çıxmağa cəsarət eləmir. Bunu heç düşünmür də. Çünki Leysanovun Cənub bölgəsindəki əlaqələrini və gücünü hər kəs bilir. İstənilən adamı istənilən anda həbs etdirmək gücünə sahib olduğunu da hər kəs bilir. Bahəddin Leysanovun yerlərdə gücü və şəbəkəsi o qədər böyükdür ki, cənub rayonlarına təyinat alan icra başçıları, polis rəisləri, prokurorlar onunla razılaşmağa, hətta onun tövsiyyələri ilə işləməyə məcburdurlar. Əks təqdirdə həmin vəzifəli şəxs təxribatla üzləşər və vəzifəsini itirər. Yəni Bahəddin Leysanov həm də cənub bölgəsinin bildiyimiz “Don Korleosudur” və bölgənin xaç atası olaraq toxunulmazdır. Biləsuvardan, Neftçaladan və Salyandan topladığımız məlumatlara görə Leysanov təkcə bu rayonlarda minlərlə hektar torpağı “işğal” etməyib. Eyni zamanda Leysanov bütün cənub bölgəsində kölgə iqtisadiyyatın “baron”udur. Əldə etdiyimiz məlumata görə Bahəddin Leysanova çalışanların çox böyük əksəriyyəti qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq çalışmırlar. Buna baxmayaraq həmin adamlar bölgənin ən varlı və nüfuzlu ailələri olaraq bilinirlər.

Oğul Leysanovun “nömrə biznesi”

Afiyəddin Leysanovun rəhbərliyi altında Bakı Dövlət Yol Polis İdarəsinin (BDYPİ) “Meyvəli” terminalına yaxın ərazidə fəaliyyət göstərən qeydiyyat-imtahan şöbəsində baş verənlər isə heç bir çərçivəyə sığmır. Cumhuriyyet.az-a müraciət edən onlarla vətəndaşın əsas şikayəti BDYPİ-nin qeyd olunan ərazidə fəaliyyət göstərən qeydiyyat-imtahan şöbəsində baş alıb gedən qanunsuzluqlar barəsindədir. Şikayətçilər bildirirlər ki, idarədə hər hansı xidmət üçün ödəniləcək dövlət rüsumunu xatırlatmaq oranın əməkdaşları tərəfindən istehzalı gülüşlə qarşılanır. Vətəndaşlardan dövlət rüsumu əvəzinə alınan pulların məbləği isə xidmətdən asılı olaraq, dəyişir. İdarədə növbə gözləməkdən və qəbul zamanı üzləşdikləri süründürməçilikdən bezənlərin köməyinə isə maklerlər çatır – onlar idarənin qarşısında hazır dayanıblar.

Şikayətçilərin söylədiklərinə əsasən, idarədə rəsmi iş vaxtı 18:00-da başa çatsa da, əməkdaşlar saat 20:00, hətta 21:00-a qədər oranı tərk etmirlər. Təbii, iş vaxtından sonra bu qədər çox “işləməyə” səbəb vətəndaşlara xidmət göstərmək yox, daha çox qazanc əldə etməkdir. Vətəndaşların bizə edilən şikayətlərinin nə dərəcədə əsaslı olduğunu müəyyənləşdirmək üçün BDYPİ-nin “Meyvəli” terminalına yaxın ərazidə fəaliyyət göstərən qeydiyyat-imtahan şöbəsinə yollandıq. “Avtomobilimizi dövlət qeydiyyatına aldırmaq” adı ilə idarəyə keçmək istəsək də, müvafiq sənədlərimiz olmadığı üçün bu cəhdimiz baş tutmadı. “İdarəyə sənədlə gəlmək lazımdır” cavabı ilə bizi qapıdan geri qaytardılar.

Təəssüf hissi ilə ərazini tərk etməyə hazırlaşdığımız vaxt idarənin əməkdaşlarından biri bizə yaxınlaşaraq, birbaşa mətləbə keçdi:

– Maşının ili neçədir?

Olmayan maşınımızın ilini “2013” deyə bildiririk.

– Motoru neçədir?

Bu dəfə daha arxayınlıqla motorun “2” olduğunu deyirik.

Cavabımızı eşidən əməkdaş həmin göstəricilərə malik avtomobil üçün 250-300 manat xərcimizin çıxacağını söyləyir. Qeyri-ixtiyari soruşuruq:

– Bəs dövlət rüsumu nə qədərdir?

Qeydiyyat-imtahan şöbəsinin əməkdaşı gülərək, sualımıza ironik sualla cavab verir:

– Dövlət rüsumu? Dövlət rüsumu üçün başqa qeydiyyat idarələrinə gedin.

Əməkdaş bildirir ki, adi vətəndaşların xaricdən maşın gətirmələri mənasız işdir. Onlar gəlib gömrükdə, burada o qədər bezirlər ki, həyata nifrət edirlər. Şirkətlər, bir də bəzi alverçilər bu işdə ustadırlar. “Yol”u yaxşı bilirlər. Adi vətəndaşın maşını xaricdən deyil, elə ölkə daxilində alması onlar üçün daha sərfəlidir. Qeydiyyat-imtahan şöbəsinin bizə “yazılmamış qaydaları başa salan” əməkdaşıxəbərdarlıq etməyi də unutmur:

– Görürəm naşısız, qeydiyyat üçün azı 200 manatınızı alacaqlar. Burada isə cəmi 200-250 manatınız çıxacaq. Ancaq gömrükdə çıxacaq xərcin yanında bu nədir ki?

BDYPİ-nin qeydiyyat-imtahan şöbəsinin qarşısında müşahidə apararkən “naşı” olduğumuzun fərqinə varan bir neçə makler də bizə yaxınlaşır. Onlar avtomobilin qeydiyyat məsələsinin həlli üçün 300 manat istəyirlər. “Niyə 300 manat” sualına isə konkret cavab alırıq:

– Orada zəhləniz tökülənə qədər, bizim əlaqəmiz var, gedib tez həll edərik.

Belə. BDYPİ-nin qeydiyyat-imtahan şöbəsinin qarşısı sözün əsl mənasında “açıq bazar”ı xatırladır. İdarənin əməkdaşları və yuxarıda bəhs olunan maklerlər vətəndaşların timsalında “müştəri ovu”na çıxıblar. Soyulanlar həyətdə, soyanlar isə kabinetlərdə hazır dayanıblar…