Yağın qiyməti ilə bağlı məsələ böyüdü

Ötən gün Dövlət Gömrük Komitəsinin ölkədə yağ monopoliyasına dair verdiyi açıqlamada bəzi məqamlar ictimaiyyət tərəfindən müzakirələrə səbəb olub. 

“Yenimeydan.info” xəbər verir ki, məlumatda qeyd edilir ki, yağın ötən il 1 kiloqramı 3.39 ABŞ dollarına, cari ildə isə 1 kq yağ 4.28 ABŞ dollarına rəsmiləşdirilib. 

Təəccüb doğuran məqam  bu ilin yağın 4,28 dollar, yəni 7 manata rəsmiləşdirildiyi halda bazarda artıq qiymətin 18 manata çatmasıdır. Ortada  11 manatlıq fərq yaranır. Nəzərə alsaq ki, 4 dollar yağın ölkəyə gətirilmə qiymətidir. Həmin qiymətin üstünə 15 faiz gömrük tarifi,  18 faiz isə ƏDV vergisi hesablanır.  Nəticədə 33- 34 faiz yağın üzərinə əlavə qiymət gəlir. Bu da hardasa 2-3 manat əlavə pul deməkdir. Son nəticə olaraq, yağın ölkəyə gətirilməsi xərci 10 -11 manat təşkil edir. 

Amma reallıq ondan ibarətdir ki, yağlar bazarda rəsmiləşdirildiyi qiymətin üzərinə bir o qədər də pul qoyulmaqla istehlakçılara təqdim edilir.  

Sual olunur ki, Dövlət Gömrük Komitəsi, yoxsa sahibkar yağın qiymətinin qalxmasında maraqlıdır? Yəni, əhalini narazı salan kimlərdir?   

Çünki yağ gündəlik istehlak səbətində əsas istifadə edilən məhsul olduğu üçün onun qiymətinin qalxması əhali üçün ciddi narahatlıq doğurur. 

“Qafqazinfo” Dövlət Gömrük Komitəsinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin  rəhbəri Natiq Axundovla əlaqə saxlayıb. O ötən gündən  etibarən açıqladıqları  statistik rəqəmlərlə bağlı çoxlu sayda sorğu aldıqlarını bildirib. Komitə növbəti dəfə məsələyə aydınlıq gətirəcəyini vurğulayıb. 

İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidmətindən isə bildirilib ki, yağın qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənən mal və məhsulların siyahısına daxil deyil. 

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli bununla bağlı “Qafqazinfo”ya bildirib ki, burada əsas məsələ rəqabət mühitinin yaradılması ilə bağlıdır: “Əgər bazarda sağlam rəqabət olarsa, sahibkarlar da bunu nəzərə alıb  qiyməti ona görə təyin edərlər.

Gömrük Komitəsi özü də etiraf edib ki, yağ hər kilosu 4,28 dollara rəsmiləşib, yəni, 7,2 manata: “Tutalım, logistik xərcləri də hər kiloya 1, 5 dollar olsun, yəni 2,55 manat. Deməli, Bakıya yağ 9,75 manata daxil olur. Bəs necə olur ki, 18 manata satılır?! Harada görünüb ki, malın üzərinə dəyəri qədər də qoyub satasan?! Gömrük Komitəsi necə izah edə bilər ki, Yeni Zelandiyadan gələn yağ Tiflisdə 10-11 manata satılır, Bakıda 18-19 manata?!

Komitənin açıqlamasının davamında qeyd olunur ki, 2016-cı ildə Almaniyadan 11, Rusiya Federasiyasından 11, Ukraynadan 10, Belarusdan 7, Yeni Zelandiyadan 5 şirkət, 2017-ci ilin 9 ayı ərzində isə Ukraynadan 13, Rusiya Federasiyasından 8, Türkiyədən 7, Belarusdan 6, Almaniyadan 5, Yeni Zelandiyadan 4 şirkət yağ idxalını həyata keçirib. (cəmi 51 şirkət olduğunu deyirlər).

Komitə həmin şirkətlərin adlarını açıqlaya, kimlərə məxsus olduğunu deyə bilərmi? Məsələn, Gürcüstana ərzaq gətirən 1000-dən çox hüquqi və fiziki şəxs var, rəqabət belə yaranır.

Sərhədyanı rayonlarda yaşayan əhali, sizcə, niyə Gürcüstandan, Rusiyadan, İrandan öz ailələri üçün yağ keçirmək istəyir? Çünki o ölkələrdə ucuzdur. Bəs niyə həmin ölkələrdə ucuz olan yağ Azərbaycanda baha olmalıdır? Bunu necə izah edə bilərsiniz? Nədən vətəndaşa öz ailəsi, lap qonşusu üçün 5-6 kq yağ keçirməyə imkan vermirsiniz?! 

Gömrük qurumunun fəlsəfəsi daxili bazarı qorumaq, vətəndaşa xidmət etməkdir, bu orqanın yanaşması bir ovuc insanların varlanmağına xidmət etmək olmamalıdır”.