Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin ölkənin şərqində mühasirəyə alınan Debaltsovo şəhərini tərk etməsindən sonra separatçılar canlı qüvvə və texnikanı Azov dənizi sahilində yerləşən, strateji əhəmiyyətli kommunikasiya qovşağı olan Mariupol şəhəri isiqamətində cəmləşdirir.
Virtualaz.org saytı Ukrayna mənbələrinə istinadən xəbər verir ki, Ukrayna silahlı qüvvələrinin ağır döyüşlərdən sonra Debaltsovonu tərk etməsimom ardınca separatçılar Mariupol yaxınlığında yerləşən Novoazovsk şəhəri istiqamətində mövqelərini gücləndirirlər.
Həmçinin bu istiqamətdə atışmalar intensivləşib. Baxmayaraq ki, Debaltsovonun təslim edilməsindən sonra cəbhə boyu döyüşlər səngiyib və indi tərəflər Minsk razılaşmasının şərtlərinə uyğun olaraq ağır silahları 25 kilometr geri çəkməlidir.
Lakin Minsk razılaşmasının yerinə yetiriləcəyinə dair ciddi şübhələr qalmaqdadır. Bu gün “Normand dördlüyü”nün iştirakçıları - Rusiya prezidenti Vladimir Putin, Ukrayna prezidenti Pyotr Poroşenko, Fransa prezidenti Fransua Olland və Almaniya kansleri Angela Merkel arasında Minsk razılaşmasının yerinə yetirilməsinə dair dördtərəfli telefon danışıqları gözlənilir.
Ukrayna prezidenti P.Poroşenko bu danışıqlar ərəfəsində Qərbi Rusiya ilə Ukrayna sərhədinə sülhməramlı qüvvələr yerləşdirməyə çağırıb. Rəsmi Moskva və Donbass separatçıları isə dərhal bunu Kiyevin Minsk razılaşmasını pozmaq niyyəti ilə əsaslandırıblar. Çünki Minsk razılaşmasında sərhəddə sülhməramlıların yerləşdirilməsi nəzərdə tutulmur. Atəşkəsə riayət edilməsinə ATƏT, separatçıların “milis dəstələri” və Ukrayna tərəfindən təşkil olunan birgə patrul nəzarət etməlidir.
Əslində atəşkəs razılaşmasına baxmayaraq Debaltovo şəhərinin ələ keçirilməsi bu razılaşmanın işləmədiyinin sübutudur. İndi Ukrayna ordusunun növbəti ağır məğlubiyyətindən sonra separatçılar yeni hücuma başlasa, bu, Mariupol şəhərinin itirilməsi ilə nəticələnə bilər.
Analitiklərə görə, bu hücum əməliyyatını gələn ay gözləmək lazımdır. O vaxtacan separatçılar Kiyevin atəşkəsə əməl etmədiyinə dair sübutlar toplamağa çalışacaq.
Qərb mətbuatı isə yazır ki, Rusiyanın əldə etdiyi qələbə Ukrayna üçün kortəbii qaçışa çevrilməkdədir.
“Vladimir Putinin Ukraynada son qələbəsi kortəbii qaçışla müşayiət olunur. Çərşənbə günü səhər Ukrayan qüvvələri sarsıdıcı məğubiyyətə uğrayaraq atəş altında Debaltsovoni tərk ediblər. Bu da başda Pyotr Poroşenko olmaqla Kiyev hökumətinin onsuz da kövrək olan mövqelərini daha da laxladacaq”- deyə “The Washington Post” redaksiya məqaləsində yazır.
“Bəs cəmi bir neçə gün əvvəl təntənəli şəkildə Minsk razılaşmasının yerinə yetirilməyəcəyi halda Rusiyanın buna görə cavab verməli olacağını elan edən Qərb liderləri nə edirlər?”- deyə məqalədə sual olunur.
Qəzet yazır ki, Almaniya kansleri Angela Merkelin Debaltsovonun alınmasını Minsk razılaşmasının birbaşa pozulması kimi dəyərləndirən bəyanatı ilə hamı razılaşır. Ancaq Rusiyanı məsuliyyətə cəlb etmək üçün heç bir praktiki hərəkət müşahidə edilmir.
“Prezident Obama az əvvəl öyünürdü ki, o, Rusiyaya qarşı Avropa ilə Amerikanın kollektiv cavab tədbirlərinə başçılıq edir. Ancaq ötən həftə Angela Merkel və Fransua Olland Ukraynanın şərqini Putinə təslim etmək barədə razılaşanda Obama kənara çəkilmişdi. Üstəlik Debaltsovonun təslim olması ərəfəsində Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı yeni əhəmiyyətsiz sanksiyaları elan edəndə Obama heç buna da qoşulmadı” -deyə qəzet ABŞ prezidentini tənqid edir.
“The Washington Post” qeyd edir ki, indi ola bilsin ukraynalılar Obamanın strateji səbrinin daşması üçün daha neçə regionun Rusiya qoşunlarının nəzarətinə keçməli olduğunu təxmin etməyə çalışırlar.
İspaniyanın “Le Temps” qəzetinin məqaləsində də deyilir ki, Debaltsovonun təslim edilməsi Ukrayna üçün sarsıdıcı məğlubiyyətdir. Minsk danışıqlarında Putin qəsdən israr etdi ki, atəşkəs dərhal yox, dörd gün sonra qüvvəyə minsin. Çünki Rusiya prezidenti separatçıların Debaltsovonu ələ keçirməsinə şərait yaratmaq istəyirdi.
“Bunu etmək üçün separatçılara dörd gün bəs etmədi, bir həftə lazım oldu”- deyə qəzet yazır.
Bəs Kreml cəbhənin bu hissəsinı niyə belə önəm verirdi?
“Rusiya qlobal siyasətdə” jurnalının baş redaktoru Fyodor Lukyanov deyir ki, bunu sırf hərbi məntiqlə izah etmək lazımdır. Axı separatçıların qələbənin iki addımlığında olduğu bir vaxtda yarı yolda dayanmaq olardımı? Debaltsovo Ukraynanın şərqində mühüm nəqliyyat qovşağıdır və Luqansk vilayəti ilə Donetsk vilayətinin arasında yerləşməklə Donbassın tamamilə nəzarət altına alınması planlarına mane olurdu.
“İndi ancaq onu təxmin etmək qalır: separatçılar bu qələbə ilə kifayətlənəcək, yoxsa Qərbə doğru hücumlarını davam etdirərək Mariupol limanına istiqamət alacaqlar?” - məqalədə belə deyilir.
Mariupol şəhərinin alınması Rusiyanın ötən ilin yazında ilhaq etdiyi Krımla birbaşa quru və dəniz əlaqəsini təmin edərdi.
Lakin Rusiyanın planlarından qorxuya düşən Qərbdə deyəsən, nəinki Mariupolun, ümumən bütöv Ukraynanın itirilməsi təhlükəsi ilə barışıblar. İndi Qərb paytaxtlarında Rusiyanın növbəti hədəfinin hansı ölkə olacağını təxmin etməyə çalışırlar. Və çox narahatdırlar ki, növbəti hədəf birbaşa NATO blokunun üzvlərindən biri olacaq.
“The Times” qəzetinin yazdığına görə, Böyük Britaniyanın müdafiə naziri Maykl Fellon Ukrayna böhranı başlayandan bəri Rusiyanın ünvanına heç bir britaniyalı nazirin danışmadığı qədər sərt danışıb.
M.Fellon deyib ki, prezident Putin Baltik ölkələrinə “real, açıq-aşkar üzdə olan” təhdid təşkil edir. NATO isə Rusiyanın istənilən təcavüzünün qarşısını almağa hazırlaşır. Nazir daha da irəli gedərək Rusiya liderinin İŞİD qədər böyük təhlükə olduğunu deyib.
Bəs Böyük Britaniya və onun müttəfiqləri Moskva ilə müharibəyə hazırdırmı?
M.Fellon cavab verib: “NATO hazırlaşır. NATO hansı formada baş verməsindən asılı olmayaraq Rusiya tərəfindən yönələn istənilən təcavüzə cavab verməlidir”.
Nazir Böyük Britaniyanın Şərqi Avropadakı NATO bazalarına hərbçilərini göndərəcəyini açıqlayıb. M.Fellon Rusiyanın Baltik ölkələrindən ən azı birinə qarşı Krımda və Donbassda tətbiq edilən hibrid müharibə taktikasını tətbiq etməyə hazırlaşdığına dair ciddi təhlükənin olduğunu deyib.
Lakin Qərb liderləri və onların müdafiə nazirləri Rusiyanı sözlə qorxutmaq cəhdlərindən uzağa gedə biləcəklərmi? Axı onların qətiyyətsizliklərinə, yaxud dostlarını çox asanlıqla satmaqlarına dair çoxsaylı nümunələr mövcuddur. Həm də keçmiş sovet respublikalarında....